نقش خیال در فرایند آفرینش هنری

author

Abstract:

خیال مفهومی دو وجهی که وجهی از آن عدمی است؛ این مفهوم بیشتر نزد عامه مردم به کار می‌رود و در محاورات روزانه‌ از آن مفهوم " پوچی" را استنباط می‌کنند، اما وجه دیگرخیال وجه " وجودی" آن نزد فیلسوفان و هنرشناسان است. در دیدگاه اخیر " خیال" از جنس هنر وبستر ظهور خلاقیت هنری است. درک بهتر این مفاهیم مستلزم شناخت نظریاتی است که متفکران اسلامی در این باره بیان داشته اند. این مقاله به دنبال تبیین ِنقش خیال در بروز و ظهور آثار هنری بوده و کوشید تا هنرآفرینی را از این منظر به مثابه فرایندی استعلایی درساختار ذهنی انسان معرفی کند. یافته‌های این مقاله – که به روش تحلیل اسنادی انجام شده – نشان داد که هنر، نتیجه شهود حقیقت متکی برصورتهای خیالی و عالَم هنر، رهین عالَم خیال است. هنرمند هراندازه که قوای خیالی خود را به مثابه شأنی ارجمند از وجود پالایش کند به توفیق هنری بیشتری دست خواهد یافت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش عقل و خیال در آفرینش هنری از منظر حکمای اسلامی

از آنجا که در منابع دست اول حکمت اسلامی جز اشاراتی پراکنده، به هنر پرداخته نشده است، تبیین هنر اسلامی فراتر از تحلیل، نیازمند بازسازی است. یعنی با استفاده از تبیینی که هر یک از حکمای اسلامی در رابطه با خیال، خلاقیت، وحی، رویا، الهام، هستی شناسی، مباحث ادراک و ... ارائه کرده اند به بازسازی حکمت هنر هر یک از مکاتب و به نحو دقیق تر حکما پرداخت. به همین دلیل لازمه ی پژوهش در حکمت هنر اسلامی استفاده...

بسترهای آفرینش هنری در متون عرفانی

در نوشتار حاضر، به واکاوی پیوندهای موجود میان اندیشه عرفانی و جنبه‌های زیباشناسانه متون عرفانی پرداخته شده است. به عبارت دیگر، این مقاله در پی معرفی بسترهای فکری‌ای است که از متون عرفانی آثاری هنری ساخته‌اند. اهمیت این بسترها را باید در دخالت آگاهانه یا ناآگاهانه آنها در فرآیند آفرینش متون پیگیری کرد، چنانکه حتی متونی همچون مقالات، تذکره‌ها، نامه‌ها و متون تعلیمی صوفیه را نیز به آثاری شاعرانه ت...

full text

بازکاوی نقش عقل و خیال در آموزش فرایند طراحی معماری

هدف: هدف مقاله، پاسخ به این سؤال است که: عقل و خیال در فرایند طراحی معماری چه نقشی دارند؟ روش: روش یافتن پاسخ، از یک سو، بررسی محدودة مورد مطالعه در مباحث نظری حکمای اسلامی و بیشتر نظرات ابن عربی و فارابی به عنوان نمایندگان دو گرایش از اندیشمندان دنیای اسلام است و از سوی دیگر، یافتن نشانه‌های تأثیر این اندیشه در متون معماری و هنری است. تحقیق از نوع کیفی است و معارف به دست آمده حاصل استنتاج منطق...

full text

نقش خیال در فرایند ادراک از نظر ابن‌عربی

تا پیش از ابن‌عربی و بنا بر سنت دیرینة به یادگار مانده از حکمای یونانی، محدودة ادراکات انسانی منحصر به عالم حس و عالم عقل بود. چون حس برای عقل به‌عنوان ابزار شناخت محسوب می‌شد، عقل، مُدرِک نهایی شمرده می‌شد. این عقل که مؤیّد به منطق بود علاوه بر اینکه مرجع کامل ادراک بود، داور نهایی نیز به حساب می‌آمد. در آن سنت فکری همۀ یافته‌ها از صافی عقل منطقی باید عبور داده شود تا صحت و سقم آنها معلوم گردد. ا...

full text

الگوهای فراز و فرود در آفرینش هنری

مقالة حاضر یک نگاه نشانه شناختی به مبدا پیدایش و چگونگی خلق آثاری با الگوی فراز و فرود است که خود الگویی ذاتی برای تمامی پدیدارها در کائنات و از جمله گوهری نهفته در ذات آدمی است. تجلی این الگو در آثار هنری اسلامی خود از معانی متعالی تری خبر می دهد و نشان از سیر وحدت به کثرت و خلوت به جلوت است و گویای این مطلب است که آفرینش های هنری تماماً بر اساس القائات رحمانی و ربانی است. جلوه گاه حقیقت در ه...

full text

بیان‌های مختلف هنری در صور خیال در شعر مهاجرت افغانستان

کاربرد گستردۀ تشبیه و استعاره از ویژگی‌های ممتاز شعر مهاجرت افغانستان است. در این بررسی استعاره در شکل اصلی آن، یعنی تشبیه، در‌‌آمده است. بدین‌ترتیب دو بخش بزرگ مشبه و مشبه‌‌به موضوع‌بندی شده و بر اساس فراوانی در اولویت قرار گرفته است. مشبه‌‌ها به چهار دستۀ بزرگ وصف یار و دل‌سپردگی، طبیعت، وصف شعر، و سایر مفاهیم تقسیم می‌شود. بر اساس مشبه‌‌ها دیدگاه شاعران مهاجر افغانستان انفسی و درون‌گراست؛ جه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  73- 94

publication date 2010-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023